คำถามเกี่ยวกับยา
โดย วันทนีย์ โลหะประกิตกุล
เรื่อง : โคลซาปีน (Clozapine)
ยาโคลซาปีนมีสรรพคุณใช้รักษาโรคจิตเภท (Schizophrenia)
- อาการข้างเคียงที่พบได้บ่อย: เช่น มีอาการตาพร่า รู้สึกสับสน วิงเวียน เป็นลม มีไข้ หัวใจเต้นผิดจังหวะ แขน-ขา-มือ-เท้ามีอาการสั่น เหงื่อออกมาก และอ่อนเพลีย
- อาการข้างเคียงที่พบได้น้อย: เช่น มีอาการวิตกกังวล อุจจาระมีสีคล้ำ เจ็บหน้าอก หนาวสั่น มีภาวะชักเกิดขึ้น ไอ ปัสสาวะน้อยลง อึดอัด/รู้สึกไม่สบาย ปากแห้ง รู้สึกหดหู่/ซึมเศร้า มีไข้ เหนื่อยง่าย ปวดศีรษะ เบื่ออาหาร ควบคุมการกลั้นปัสสาวะได้ไม่ดี ปวดหลัง มีอาการกล้ามเนื้อเกร็งตัว/เป็นตะคริว เจ็บคอ มีแผลในปาก สูญเสียการควบคุมสติ นอนไม่หลับ
- อาการข้างเคียงที่ไม่ค่อยพบเห็นแต่มีโอกาสเกิดขึ้นได้: เช่น ปัสสาวะมีสีคล้ำ กระหายน้ำ ปัสสาวะบ่อย สมรรถภาพทางเพศลดลง คลื่นไส้ อาเจียน การควบคุมการเคลื่อนไหวของแขน-ขาผิดปกติ ตาเหลือง
- ยังพบอาการข้างเคียงที่เกิดขึ้นประเภทที่อธิบายกลไกการเกิดไม่ได้: เช่น ปวดท้อง ท้อง อืด ท้องผูกหรือไม่ก็ท้องเสีย เกิดภาวะชักกระตุกแบบต่อเนื่อง รู้สึกได้ยินความคิดของตัวเอง/ประสาทหลอน ไม่สามารถกลอกตาไปมาได้ ผื่นคัน ปวดข้อ พูดจาติดขัด พฤติกรรมเปลี่ยนไป น้ำหนักตัวเพิ่มขึ้น และอาจมีอาเจียนเป็นเลือด
- ห้ามใช้ยากับผู้ที่มีภาวะโลหิตจาง ผู้ที่ไขกระดูกทำงานผิดปกติ ผู้ป่วยโรคลมชักที่ยังไม่สามารถควบคุมอาการได้ ผู้ที่มีภาวะซึมเศร้า ผู้ป่วยโรคไตระยะรุนแรง ผู้ป่วยโรคหัวใจ ผู้ป่วยโรคตับในระยะลุกลามซึ่งมักมีอาการคลื่นไส้ร่วมด้วยหรือผู้ป่วยตับวาย ผู้ที่มีภาวะดีซ่าน ผู้ที่เสพติดสุรา
- ห้ามปรับขนาดรับประทานยานี้ด้วยตนเอง
- ระวังการใช้ยานี้กับเด็ก สตรีตั้งครรภ์ สตรีที่อยู่ในภาวะให้นมบุตร และผู้สูงอายุ การจะใช้ยานี้กับผู้ป่วยกลุ่มนี้ต้องอยู่ในความดูแลของแพทย์อย่างใกล้ชิด
- ระวังการใช้ยานี้กับผู้ป่วยที่เป็นโรคเลือดชนิดต่างๆ
- ระหว่างการใช้ยานี้ให้หลีกเลี่ยงการขับขี่ยวดยานพาหนะหรือการทำงานที่ต้องเกี่ยวข้องกับการควบคุมเครื่องจักรเพราะอาจเกิดอันตรายกรณีมีผลข้างเคียงวิงเวียนมาก
- ระวังการใช้ยานี้กับผู้ป่วยโรคต่อมลูกหมากโต โรคต้อหิน
- ห้ามใช้ยาโคลซาปีนร่วมกับยาต้านไวรัส Zidovudine ด้วยยาโคลซาปีนสามารถทำให้เม็ดเลือดขาวลดน้อยลงเมื่อใช้ร่วมกับ Zidovudine โดยจะเพิ่มการกดการทำงานของไขกระดูกมากขึ้น ทำให้ร่างกายมีภูมิคุ้มกันต้านทานโรคลดน้อยลงและเสี่ยงกับการติดเชื้อต่างๆ ได้ง่าย
- การใช้ยาโคลซาปีนร่วมกับยา Azithromycin สามารถเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดอาการหัวใจเต้นผิดจังหวะ จนอาจส่งผลรุนแรงต่อร่างกายผู้ป่วยติดตามมา
- การใช้ยาโคลซาปีนร่วมกับยา Hydroxyzine (ยาแก้แพ้) สามารถส่งผลต่อการทำงานของคลื่นไฟฟ้าหัวใจ ทำให้หัวใจเต้นผิดจังหวะ และอาจมีผลเสียให้ผู้ป่วยถึงกับเสียชีวิต
- การใช้ยาโคลซาปีนร่วมกับยา Bupropion อาจก่อให้เกิดความเสี่ยงของการชักติดตามมา โดย Bupropion จะทำให้ระดับยาโคลซาปีนในกระแสเลือดเพิ่มสูงขึ้นส่งผลให้เกิดอาการข้างเคียงอย่างต่อเนื่อง